MÜREKKEP KOROZYONU NEDENİYLE OKUNAMAZ DURUMDAKİ YAZININ OKUNUR KILINMASI:

MİKRO IR REFLEKTOGRAFİ SİSTEMİ

Yazma eserlerin en önemli ve geriye dönüşü neredeyse mümkün olmayan problemlerinden biri de “demir mazı mürekkebi korozyonu”dur. Korozyonun ileri aşamalarında yazının okunmayacak hale gelmesine ve kâğıdın kırılganlığının artmasıyla birlikte sayfaların parçalanmasına sebep olabilir. Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı bünyesindeki Kütüphanelerimizde bu sorunla karşı karşıya olan eser sayısı azımsanamayacak ölçüdedir. Kitap Şifahanesi ve Arşiv Dairesi Başkanlığı olarak bu tür eserlerde mürekkep korozyonunun durdurulması için çalışmalar yapılmasının yanı sıra pek çoğu ünik özellikteki bu eserlerin okunurluğunun arttırılması için de Ar&Ge ve farklı ışık kaynaklarının kullanımı ile uygulama çalışmaları yapılmaktadır. Sayısallaştırılamayacak ölçüde hasara sahip olan bu tür eserlerde okunurluğu arttırmak amacı ile mikro IR reflektografi sisteminin kullanımına başlanmıştır.

 Mikro IR Reflektografi sanat eserleri üzerinde zarar vermeden görüntüleme yapılmasını sağlayan bir metottur. Genelde kamera sistemlerinde kullanılan objektifler görülebilir dalga boyu aralığına karşı hassastırlar. Bu sistemde ise infrared geçirgenli filtrenin sisteme adaptasyonu ile görülebilir dalga boyu ve diğer bütün dalga boylarındaki ışıkları bloke ederek kameradan sadece IR ışığın geçmesi sağlanmaktadır. Bu görüntüleme yönteminde mürekkep korozyonuna uğramış eserlerdeki görünür ışıkta seçilemeyen yazı hatları, IR teknolojisi ile dijital ortamda okunulabilir kılınmaktadır.

Bu sistem şu anda Kitap Şifahanesi ve Arşiv Dairesi Başkanlığında 62 ciltten oluşan ve ileri derecede mürekkep korozyonuna uğramış “Keşfü’l-beyân an sıfati’l-hayevân” isimli Hayvan Ansiklopedilerine uygulanmaktadır. Konu ile ilgili detaylı bir çalışma makale halinde hazırlanacaktır.